ЧЕТ ЭЛДИК ЖАНА ЖЕРГИЛИКТҮҮ СТУДЕНТТЕРДИН СОМАТОТИПИНДЕГИ МОРФОЛОГИЯЛЫК ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨР
Омуралиева Н.К., Чонкоева А.А.
Негизги сөздөр:
студенттер, морфометриялык көрсөткүчтөр, антропометриялык көрсөткүчтөр, дене массасынын индекси, дене түзүлүшүнүн индекси
Аннотация:
Киришүү. Ден соолуктун негизги критерийлеринин бири организмдин адаптивдик жөндөмдүүлүгү жана физикалык өнүгүүсү экени белгилүү. Геоклиматтык шарттарда ар кандай популяциялардын адаттагы жашоо шарттарында жайгашуусу, маданий өзгөчөлүктөргө, морфологиялык жана физиологиялык көрсөткүчтөргө белгилүү бир таасирин тийгизет. Бул изилдөөнүн максаты - жергиликтүү жана чет элдик студенттердин соматотипинин өзгөчөлүктөрүн салыштырмалуу талдоо. Материалдар жана изилдөө ыкмалары. Изилдөөгө Кыргыз-Орус Славян университетинин (КРСУ) студенттери жана Эл аралык жогорку медициналык мектептин (ЭЖМС) чет элдик студенттери катышты, жашы 18ден 19 жашка чейин. Изилдөө этикалык нормаларды сактоо менен респонденттердин макулдугу менен жүргүзүлдү. Соматотипти баалоо үчүн физикалык өнүгүүнүн параметрлери боюнча центилдик шкала методу колдонулган. Изилдөөнүн жыйынтыктары. ЭЖМСтин 95 индиялык студентинин (50 бала жана 45 кыз) жана КРСУнун 30 жергиликтүү студентинин (15 бала жана 15 кыз) 18-19 жаш курактагы антропометриялык көрсөткүчтөрү изилденип, дене массасынын индекси жана дене түзүлүшүнүн индекси сыяктуу морфометриялык индекстер эсептелген. Жергиликтүү жана чет элдик студенттердин антропометриялык көрсөткүчтөрүн салыштырмалуу талдоо жергиликтүү студенттердин бардык параметрлер боюнча жакшы физикалык өнүгүүнү көрсөтүп, чет элдик курбалдаштарына салыштырмалуу жогорку маанилерди көрсөттү. Корутундулар. 1. Жергиликтүү студенттердин морфологиялык көрсөткүчтөрү чет элдик студенттерге караганда жогору. 2. Дене пропорциялуулугу боюнча жергиликтүү студенттер арасында гиперстениктер басымдуулук кылат, чет элдик студенттер арасында - астеник дене түзүлүшү, бул организмдин физикалык өнүгүүсүнүн жетишсиздигин көрсөтөт.