АЙЛАНА-ЧӨЙРӨНҮН ЭНЕ ЖАНА БАЛА САЛАМАТТЫГЫНА ТААСИРИ
САБЫРДИЛДА Ж., КУМАР А.Б., КОШЕРБАЕВА Л.
Негизги сөздөр:
АЙЛАНА-ЧӨЙРӨНҮН ТААСИРИ, АБАНЫН САПАТЫ, САЛАМАТТЫКТЫН ЭКОЛОГИЯЛЫК ФАКТОРЛОРУ, ЭНЕ ЖАНА БАЛА САЛАМАТТЫГЫ, ГЛОБАЛДЫК САЛАМАТТЫК
Аннотация:
Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюму энелердин саламаттыгын жакшыртуу максаттарын аныктап, адамдын өнүгүү максаттарынын келечектеги багытын белгиледи. Беш жашка чейинки балдардын өлүмүнүн азайышына жана өлүм көрсөткүчүнүн жогору болушуна карабастан, бул себептер максатка жетүүгө тоскоолдук кылат. Адамдын саламаттыгы жана жыргалчылыгы көптөгөн татаал факторлор менен аныкталат. Эне жана бала саламаттыгы аялдардын, ымыркайлардын, балдардын, өспүрүмдөрдүн жана алардын үй-бүлөлөрүнүн саламаттыгын жана жыргалчылыгын камтыйт. Айлана-чөйрө факторлору дүйнө жүзү боюнча ар кандай калктардын саламаттыгына, анын ичинде абадагы, сууда, топуракта, тамак-ашта жана керектөө товарларындагы химиялык заттардын таасиринен улам эне жана бала саламаттыгына түздөн-түз таасирин тийгизет. Эне саламаттыгына түздөн-түз таасир этүүчү бир катар климаттык коркунуч факторлору бар, анын ичинде экстремалдык ысык, абанын булганышы, сел жана ураган. Энелер жана балдар саламаттыгына терс таасирлерди байланыштырган эпидемиологиялык изилдөөлөр экологиялык таасирлердин саламаттыкка тийгизген маанилүүлүгүн баса белгилейт. Айлана-чөйрөнүн кош бойлуу аялга тийгизген таасирин аныктоо жана азайтуу бала үчүн гана эмес, эненин кыска мөөнөттүү жана узак мөөнөттүү саламаттыгы үчүн да маанилүү. Биздин өлкөдө глобалдык "Бир Саламаттык" жана "Бир Дүйнө" концепцияларынын алкагында экологиялык саламаттык боюнча сабаттуулук жогорулатылышы керек, бул жалпы калктын ден соолугу үчүн гана эмес, ошондой эле айлана-чөйрөнү жана планетаны сактоо үчүн да маанилүү.