ГУМАТТЫК ПРЕМИКСТЕРДИН ОРГАНИКАЛЫК-МИНЕРАЛДЫК НЕГИЗГИ КОМПОНЕНТТЕРИН АЛУУ
КЕРИМБАЕВА А.Д., МАМБЕТЖАНОВА Н.Н., ЗАРИПОВА А.А.
Негизги сөздөр:
ГУМАТТЫК КЫСЛОТАЛАР, ПРЕМИКС НАПОЛНИТЕЛДЕРИ, КАБЫКТАШ ИЗВЕСТНЯК (ТРАВЕРТИН), КОМПОЗИТТҮҮ АРАЛАШМАЛАР
Аннотация:
Киришүү. Азыркы учурда фармацевтикалык спектрде жаңы багыттарды кеңейтүү чоң кызыгууну жаратат, өзгөчө стабилизаторлор же алып жүрүүчү матрицалар катары синтетикалык жана табигый материалдарды колдонуу менен, ошондой эле алардын синтези жана модификациялоо ыкмаларын тандоо аркылуу. Бул издөө бар препараттардын жетишсиз эффективдүүлүгү менен байланыштуу, анткени рынокко кирген жаңы дары-дармектердин көбү буга чейин белгилүү фармацевтикалык аралашмалар - заттар (аналогдор) болуп саналат, алар жаңы катары классификацияланып жана сүрөттөлгөн, бирок чындыгында андай эмес. Бул продуктулар - препараттар көбүнчө химиялык, биотехнологиялык, микробиологиялык трансформация ыкмаларынын комбинациясы аркылуу, алардын алгачкы модификацияларын же синтезин жакшыртуу жолу менен алынат [1-3]. Мындан тышкары, синтез үчүн жаңы объектилерди жана структурасынын жана формаларынын химиялык трансформациялоо ыкмаларын изилдөө жана тандоо, трансдермалык, ингаляциялык жана дары-дармектердин селективдүү киргизүүсү аркылуу транспорттук же дарыны максаттуу клеткага жеткирүү сыяктуу ар кандай касиеттерге ээ болгон препараттардын изилдениши өтө актуалдуу [4-5]. Бул макаланын максаты синтез үчүн табигый объекттерди (гуматтык кислоталар, арабиногалактан, известняк-кабыкташы) жана алардын структурасы жана касиеттерин химиялык трансформациялоо ыкмаларын изилдөө жана тандоо, дары-дармектердин архитектурасында ар кандай касиеттерге ээ болгон компоненттер - толтургучтарды алуу болуп саналат (максаттуу клеткага активдүү затты жеткирүү).
Материалдар жана ыкмалар. 2008-жылдан кийин орус тилинде 26 журнал макаласы жана англис тилинде 1 журнал макаласы жарыяланган. Макалада көрсөтүү үчүн 1 китеп жана 4 журнал макаласы каралган.
Алынган жыйынтыктар. Сканирлөөчү электрондук микроскопия колдонуу менен алынган премикс компоненттеринин үлгүлөрүн анализдөө полимердик стабилизатордун структурасында түзүлгөн нанобөлүкчөлөрдүн бар экендигин аныктаган.
Корутунду. Макалада органо-минералдык аралашмалар системасынын негизи катары кызмат кылган гуматтык композиттик материалдарды өндүрүү үчүн толтургуч компоненттерди модификациялоо жана синтездөө ыкмаларын табуу мүмкүнчүлүктөрү каралган. Тактап айтканда, гуматтык/көмүртек (арабиногалактан) полимердик композиттик системаларды өндүрүү үчүн толтургуч компоненттерин кислоталык экстракциялоо жана стабилдештирүү негизги ыкмалары каралган. Синтез шарттары, мисалы, концентрация, температура, pH жана полимердик стабилизаторду киргизүү убактысы кылдаттык менен тандалган. Бул шарттар өндүрүш ылдамдыгына жана продуктулардын физикалык-химиялык, ошондой эле сорбциялык касиеттерине таасирин тийгизген. Гуматтык кислоталар менен арабиногалактан аралашмасы активдүү заттарды алуу үчүн полимердик алып жүрүүчүлөр - стабилизаторлор катары колдонулушу мүмкүн экени аныкталган. Бул алардын түзүлүшүнө ар кандай биогендик металлдарды же алардын кычкылдарын киргизүү аркылуу алардын касиеттерин багытталган синтездөө жана өзгөртүү мүмкүнчүлүгүн берет.